Michael Crichton był uznanym pisarzem. Jego powieści, takie jak Park Jurajski, uplasować można było pomiędzy różnymi gatunkami literackimi, co niewątpliwie wpływało pozytywnie na ich popularność. Bardzo często były to dramaty medyczne z elementami fantastyki naukowej. Pojawiały się też inne motywy i gatunki, przez co ich popularność nie ograniczała się tylko do jednej grupy odbiorców. Mniej znany od pisarza jest Crichton jako twórca kina. Jest to zdecydowanie niezasłużone, gdyż patrząc na kolejne produkcje sygnowane jego nazwiskiem trzeba przyznać, że były to w większości dobrze przemyślane i wciągające opowieści.

Co ciekawe, pewnym stałym elementem jego filmowej twórczości były rozliczne motywy, które stały się stałym elementem cyberpunkowej wizji świata. Zacząć możemy od klasycznego Westworld, czyli opowieści o supernowoczesnym parku rozrywki. Podobnie jak we wszelakich Disneylandach, tak i tutaj główną rozrywkę zapewniały maszyny odtwarzające przed zwiedzającymi różne sceny i sekwencje. Jednak w przypadku Westworld świat poszedł o krok dalej. Zamiast zwykłych maszyn ruszających się zgodnie z w pełni zaprogramowanymi ścieżkami, tutaj mamy do czynienia z pełną interakcją pomiędzy człowiekiem, a maszyną. Chodziło o to, że za odpowiednią opłatą można było wziąć udział w niejako wirtualnej – acz tutaj zdecydowanie materialnej – rzeczywistości.

Poszczególni gości parku rozrywki wybierali świat i tam też mogli udawać, że są na Dzikim Zachodzie, albo też w Walter Scottowskim średniowieczu. Wszędzie też było zagwarantowane bezpieczeństwo ludzi poprzez odpowiednie systemy. Przykładowo, broń, której używali ludzie w Dzikim Zachodzie nie mogła być użyta do strzelenia do czegokolwiek żywego. Sytuacja wyglądała podobnie, jeżeli chodzi o maszyny, które miały odpowiednie blokady w programie.

Cyberpunkowe jest tu nie tylko wykorzystanie maszyn, ale też i zasadniczy z nimi problem. Roboty, które pracują w parku zostały zaprojektowane przez komputery i ludzie nie za bardzo wiedzą, jak one działają. Co gorsza, tutaj zaczyna się główny temat filmu, wśród maszyn szerzy się wirus, który sprawia, że przełamują one systemy bezpieczeństwa. Konsekwencje tego będą niezwykle groźne dla gości parku. Maszyny przestają respektować tę część programu, która zakazywała im krzywdzić ludzi.

O ile po Westworld Crichton starał się kręcić filmy, których nie można było zaliczyć bezpośrednio jako fantastyki naukowej, tak po kilku kolejnych produkcjach sensacyjnych na ekrany kin trafił Looker. Westworld był jednym z pierwszych filmów wykorzystujących na taką skalę grafikę komputerową (chodzi tutaj o przerobienie nagranego filmu na obraz symulujący „wzrok” maszyny), tak Looker korzystał z jeszcze bardziej rozbudowanego aparatu komputerowego, począwszy od kreowania postaci przez komputery, jak też i komputerowe cienie.

Film miał trochę problematyczną produkcję, stąd w ostatecznej wersji, jaka trafiła do kin, zabrakło kilku kluczowych dla fabuły scen. Film opowiadał o tym, jak ktoś kolejno zabija modelki, które operował znany chirurg plastyczny. Okazuje się, że wszystkie pracowały wcześniej dla firmy Digital Matrix. Celem tej firmy było stworzenie idealnych trójwymiarowych modeli na potrzeby reklamy. Niestety, widz oglądający film w kinie nie dowie się właściwie, dlaczego zdecydowano się zabijać owe modelki, bo ta scena została wycięta.

Pomimo tego problemu Looker ma kilka bardzo ciekawych uwag i pomysłów. Począwszy od teorii reklamy telewizyjnej. Nie jest tajemnicą, że głównym problemem reklamy jest sprawienie, aby widz patrzył tam, gdzie chce reklamujący produkt. Stąd nie chodzi tylko o zatrudnienie ładnej modelki, a o sprawienie, żeby wzrok kierował się ku produktowi. Stąd bardzo technologiczne podejście do tego zagadnienia przedstawione w filmie jest ciekawe i pomysłowe. Pomysłowy był także tak zwany Looker Gun, czyli broń dająca krótkotrwałą niewidzialność. Polegało to na wysłaniu sygnału świetlnego, który hipnotyzował odbiorcę sprawiając, że ten nie zauważał, co się dookoła niego dzieje. Było to rozwinięcie programu mającego na celu stworzenie reklam, od których nie można było odwrócić wzroku.

Jednak z najbardziej konsekwentnym wykreowaniem świata przyszłości mieliśmy do czynienia w Runaway z 1984 roku. Jest to opowieść o policjancie z dywizji zajmującej się usuwaniem problematycznych robotów. Nie chodzi tutaj wcale o Blade Runnerowych replikantów, a o rzeczy takie, jak maszyny budowlane. Odkrywa on w pewnym momencie, że ktoś zaprogramował robota, aby ten zabijał. Sprawa staje się poważna, a niebezpieczeństwo tym większe, że pojawia się tajemniczy mężczyzna, który korzysta ze specjalnego pistoletu. Pociski z niego wystrzelone są samonaprowadzające.

Świat Runaway jest z jednej strony bardzo nowoczesny, z drugiej jednak bliski naszej rzeczywistości. Jest to bardzo umiejętnie wykreowana niedaleka przyszłość i co ważne, odnosi się to do bardzo wielu elementów opowieści. Ot, mamy w filmie robota kuchennego, który przygotuje cały posiłek. Są też roboty policyjne zbierające dowody i cała masa innych, czasem drobnych maszyn ówczesnej przyszłości.

Oczywiście pewne elementy są z dzisiejszej perspektywy przestarzałe. Choćby hackowanie sprzętu poprzez odpowiednie chipy. Pomimo tego typu rzeczy film jednak jest dalej pomysłowy i dobrze zrobiony. Trochę tylko szkoda jest, że wizja przedstawiona w nim, na razie nie została zrealizowana. Pomimo rozwoju technologii wydaje się, że przeciętna kuchnia jest mniej zrobotyzowana niż w Poszukiwany, poszukiwana.

Filmy Crichtona, choć przeważnie niezaliczane do cyberpunkowych, wprowadziły wiele elementów, które stały się z czasem standardowym elementem tego nurtu. Począwszy od kwestii technologicznych, ale także – o czym tylko tutaj napomknąłem – wizji świata zdominowanego przez korporacje i ich gry. Crichton zresztą wracał do tych wątków także i jako scenarzysta. Możemy tutaj wspomnieć Wschodzące słońce, oparte na jego książce, gdzie granica pomiędzy fantastyką naukową, a zwykłym kryminałem jest bardzo płynna. To jest zresztą jeden z elementów filmowej twórczości Crichtona, gdzie właściwie bez wyjątku mamy do czynienia z bardzo bliską przyszłością, a przynajmniej tak się wydawało w momencie, gdy te filmy powstawały.

Na początku lat 80-tych wydawało się, że Walter Hill jest na topie. Kolejne sukcesy, tak jako producenta, ale szczególnie, jako reżysera sprawiały, że spokojnie mógł on tylko czekać na kolejne głosy uznania. Filmy takie jak Wojownicy, czy też 48 godzin dawały mu komfortową sytuację. Także i sukces wyprodukowanego przez niego Aliena pokazywał, że dobrze wie, na czym można zarobić i na dodatek zyskać uznanie krytyki. Dlatego też nikt pewnie nie wyraził głośniej wątpliwości, gdy Hill zabrał się za reżyserię Streets of Fire. Bardzo nietypowego, pod wieloma względami dziwnego filmu.

Osadzony w pewnego rodzaju nibylandii opowiadał on o młodych ludziach żyjących w posępnym mieście lat 40-tych, czy 50-tych. Poza strojami i ogólnym wyglądem jedyną wskazówką odnośnie daty, kiedy toczy się film, było to, że część bohaterów świeżo wróciła z wojny i szukała dla siebie miejsca. Tak naprawdę wszystko jednak było nie do końca określone, a sami bohaterowie byli właściwie na tyle młodzi, że czasem wyglądali prawie jak nastolatki. Jedynie policjanci byli w odpowiednim wieku. Taki dobór aktorów był w pełni zamierzony, a sam film miał się odwoływać do młodego widza. Miała to być przygoda, o której każdy młodzian marzy.

Owo zawieszenie w niedookreślonym czasie pozwoliło umieścić w filmie wszystko, czego Hill chciał, czyli gangi motocyklistów, jak też i muzykę rockową bliższą duchowi lat 80-tych, niż czasów tuż po Wojnie numer 2. Muzyka zresztą odgrywała tutaj bardzo dużą rolę. Nie tylko fabularnie, gdzie akcja toczyła się wokół porwania piosenkarki przez gang motocyklistów. Podkręcała ona tempo akcji, a i w wielu miejscach to piosenki odgrywały ważniejszą rolę, niż opowieść. Hill, który już wcześniej wykorzystywał muzykę nie tylko do kreowania nastroju, ale także komponował tekst piosenek z obrazem, tak, aby razem wyrażały konkretną ideę tutaj poszedł pod pewnymi względami o krok dalej. Powstał rozciągnięty na dwie godziny teledysk, gdzie wśród zgiełku eksplozji słychać było rockowe utwory.

Film, ku zaskoczeniu wszystkich, okazał się klęską kasową. Odgrywający główną rolę męską Michael Paré zamiast zostać gwiazdą i obiektem westchnień kobiet, właściwie nie zrobił żadnej kariery. Obecnie gra głównie w filmach Uwe Bolla, co dosyć dobitnie pokazuje, że świat o nim zapomniał.

Pomimo porażki filmu, trzeba przyznać, że jego stylistyka i sposób przedstawiania opowieści odcisnął piętno na wielu późniejszych produkcjach. Wystarczy wspomnieć, że Bubblegum Crisis czerpało pełnymi garściami ze Streets of Fire. Całość, skomponowana jako rock&rollowa baśń jednak rozczarowuje. Sam pomysł i talent Hilla do łączenia muzyki z obrazem nie wystarczył do tego, aby stworzyć wciągający film. Problemem była fabuła, a także Paré grający główną rolę w sposób tak drętwy, że aż nieznośny.

Jego osoba jest tu jednak o tyle ważna, że Streets of Fire doczekał się czegoś, co można ewentualnie nazwać kontynuacją. Początkowo film miał mieć więcej części, ale porażka w kasach sprawiła, że producenci zrezygnowali z pomysłu. Jednakże parę lat temu g Michael Paré namówił Alberta Pyuna do nakręcenie niejako kontynuacji Streets of Fire. Film Road to Hell jest skrajnie nisko budżetową produkcją. Już samym swym wyglądem odstrasza. Zamiast scenografii jest słaby błękitny ekran, a wszystko wygląda niczym przedstawienie kółka teatralnego z małej wioski gdzieś na Syberii. Kim jest jednak reżyser, który zajął miejsce Waltera Hilla?

Pyun jest człowiekiem, który do perfekcji opanował kręcenie nisko budżetowych filmów. Ma też swój bardzo charakterystyczny styl i tak jak można mówić o filmach Paula W.S. Andersona, tak też w ten sam sposób można się odnosić do twórczości Pyuna. Dla wielu największym i najbardziej znanym jego filmem jest Cyborg z Jean Claudem Van Damem. Sama historia powstania tej produkcji jest fascynująca, gdyż studio Canon będące w ciężkiej sytuacji finansowej zrezygnowało z dwóch wysoko budżetowych filmów, które przygotowywało: Spider Mana i He-Mana 2. Nie chcieli jednak zmarnować wydanych już pieniędzy i poprosili Pyuna, aby wykorzystał scenografie, kostiumy i inne rzeczy, które stworzono na potrzeby tamtych filmów i na tej podstawie nakręcił własną, odpowiednio nisko budżetową opowieść.

Cyborg, choć dla całego pokolenia jest pewno jednym z ważniejszych filmów, jaki oglądało się w młodości na kasetach VHS zdecydowanie nie jest najlepszą produkcją. Widać w nim doskonale wszystkie problemy Pyuna jako reżysera, który w gruncie rzeczy chyba bardziej woli kręcić filmy, niż je kończyć. Może nie do tego stopnia, co Steven Seagal, który nie ma czasu mówić własnym głosem w filmach ze swoim udziałem, ale można zdecydowanie odnieść wrażenie, że w pewnym momencie Puyn mówi dość i zamyka stragan. Nie ważne, że film potrzebuje jeszcze trochę pracy. Fabuła Cyborga, choć ma wszystkie elementy, jest nie tyle pełna luk, co należałoby raczej powiedzieć, wybrakowana. Sceny walki są chaotyczne i nie do końca przemyślane. Zarazem, jak to się często mówi: to się ogląda.

Tym, co jest jednak tutaj ciekawe, jest to, że Pyun na samym początku swojej kariery nakręcił film pod wieloma względami w duchu Streets of Fire. Chodzi o Radioactive Dreams z Johnem Stockwellem i Michaelem Dudikoffem w głównych rolach. Nie jestem w stanie powiedzieć, czy film został nakręcony przed, czy po American Ninja, ale wystarczy powiedzieć, że Dudikoff nie był wtedy gwiazdą kina kopanego. Zamiast tego bardziej podkreślano jego umiejętności taneczne.

Film Pyuna opowiada o świecie po apokalipsie nuklearnej. Wszystkie bomby i rakiety świata wybuchły, poza jedną jedyną. Bohaterowie Radioactive Dreams, to Phillip Chandler i Marlowe Hammer. Zostali oni przez ojców ukryci w schronie, dzięki czemu są jedynymi ludźmi na Ziemi, którzy nie są skażeni. Sami ojcowie po pewnym czasie opuścili schron i choć mieli wrócić, nigdy tego nie zrobili. Mija 15 lat, podczas których Chandler i Hammer wychowują się na podstawie kryminałów Raymonda Chandlera i przygód Mike’a Hammera. Dodajmy, że Chandler dodatkowo uwielbia bawić się magią, a Marlowe doskonale tańczy.

Właściwa akcja filmu rozpoczyna się, kiedy Marlowe’owi udaje się przekopać do wyjścia ze schronu. Bohaterowie postanawiają poznać świat. Są oni jednak skrajnie niedostosowani do tego, co ich czeka. Ludzkość upadła, grasują bandy mutantów i łysych kobiet w czerwonych perukach jeżdżących na motocyklach. Mamy gangi dzieci w stylu disco, oraz wielkie miasto, gdzie zbyt długie przebywanie w nocnym klubie może się skończyć wylądowaniem na talerzu.

Świat jest groteskowy i przerysowany, a do niego rzuceni zostają naiwni bohaterowie, którzy z czasem nabiorą cech potrzebnych do przeżycia. Fabuła filmu jest prosta, acz ma zaskakujące momenty. Zwraca szczególną uwagę świetna muzyka, która jest w stylu i duchu nowej fali. Szczególnie pojawiający się nawet w filmie Sue Saad and the Next. Melodyjne i szybki kawałki stanowią tło do opowieści o detektywach z lat 40-tych.

Piszę o detektywach nie tylko, dlatego, że bohaterowie za takowych się uważają. Każdy, kto spojrzy na imiona bohaterów od razu zrozumie, w czym rzecz. Owo nawiązanie do klasyki kryminału, zrobione niezbyt finezyjnie, jest rzeczą, która dominuje w opowieści. Chandler nawet przez cały film prowadzi narrację odpowiednio znudzonym głosem.

Nie jest to film idealny. Cierpi na wszystkie problemy twórczości Pyuna, takie jak niezgrywająca się ze sobą fabuła, marnej jakości efekty specjalne i czasem brak odpowiedniego montażu. Jest to film mocno chaotyczny, miejscami brakuje w nim logiki. Zarazem wszystko to dobrze pasuje do wymyślonej stylistyki postapokaliptycznego neo-noir. Ku zaskoczeniu chyba każdego widza reżyser, który znany jest z kręcenia złych filmów zrobił lepszy film, niż uznany i ceniony twórca, jakim jest Walter Hill. O ile tego typu przypadki są częste, tutaj owym zwracającym uwagę elementem jest wspólna stylistyka i podejście do materiału, które nagle w rękach nie tyle rzemieślnika, co partacza, okazuje się wspaniałą opowieścią i świetnym sposobem na spędzenie czasu przed ekranem.