Oto zapowiadany, spóźniony wpis. Kiedy pisałem o Commodore C64 zapowiadałem, że będę do tematu jeszcze wracać. Takoż i czynię, przy czym teraz skupie się na opisaniu i omówieniu kilku ciekawych gier, w które można było grać na tym komputerze. Ten przegląd będzie miał pewną myśl, acz w pełni wyjaśni się ona w zakończeniu tekstu.

Ostatnio dużo się mówi o dachu Stadionu Narodowego, dlatego zaczniemy od jednej z ciekawszych i bardziej interesujących gier w piłkę nożną. Nim jednak będziemy o niej mówić musimy wspomnieć o pewnej ważnej rzeczy. Wiele lat temu było parę firm, które gwarantowały wysokiej jakości rozrywkę. Za takie można uznać Sierrę, czy LucasArts, ale także i Microprose. Produkowali oni bardzo różnorodne tematycznie gry komputerowe. Chociaż Sierra jest znana w gruncie rzeczy tylko z przygodówek, które wypuszczała masowo (różnego rodzaju Questy – Police Quest, czy Space Quest). Spośród nich najbardziej wszechstronny był Microprose, który produkował gry o bardzo różnej tematyce. Jedną z nich było Microprose Soccer, czyli wspomniana gra w piłkę nożną. Gracz miał do wyboru dwa tryby rozgrywki. Pierwszym była normalna piłka nożna, a drugim piłka halowa – poza terenem różna była ilość zawodników w drużynach. Gra teoretycznie była prosta, jeden przycisk na joysticku odpowiadał za podawanie piłki, sprint, ale także strzelanie. W zależności od długości jego trzymania osiągaliśmy odpowiedni efekt. Jednakże byłoby to dosyć nudne, gdyby nie pewne specjalne dodatki. Pierwszym była możliwość podkręcania piłki. Trzymając spust należało przesuwać joystick w odpowiednim kierunku. Można było w ten sposób dosyć efektownie strzelać na bramkę, acz miało to pewne wady, mianowicie tak jak się samemu atakowało bramkę, to także należało samemu kierować bramkarzem. W związku z tym potrzeba było bardzo dobrego refleksu i umiejętności szybkiego przestawiania się z roli piłkarza w polu na tego, który ma łapać piłkę. Teoretycznie brzmi to dosyć prosto, ale w rzeczywistości było to bardzo skomplikowane. Poza tym mecze potrafiły mieć i inne niespodziewane okoliczności. Mianowicie mogło zacząć padać. Deszcz całkowicie zmieniał, to, jak przebiegał mecz. O ile normalnie wślizg był w linii prostej na dosyć określoną długość, to, kiedy zaczynało padać, nijak nie można było przewidzieć, w jakim kierunku i na jaką długość poleci zawodnik. W tej sytuacji tak samo atak, jak i obrona były bardzo chaotyczne i czasem zdarzało się, że poprzez niewprawny wślizg można nawet było strzelić samobója. Zaznaczmy jednak, że w grze dachy działają w związku, z czym w meczach halowych tego typu niespodzianek nie było, ale za to boisko otoczone było ścianami. Można je było wykorzystać podczas ataku choćby odbijając od nich piłkę, tak, aby trafiła do bramki.

No, ale skoro piszemy o sporcie, to watro dodać, że mieliśmy także i inne zawody, które mogły odbywać się na ekranie telewizora. W większości przypadków tego typu gier rozgrywka polegała na przesuwanie joysticka z wychylenia w prawo na lewo i z powrotem, przy czym liczyło się tak tempo, jak i prędkość tej czynności. Te gry były bardzo wymagające tak, jeżeli chodzi o koordynacje ruchową, ale także, jeżeli chodzi o sprzęt. Bardzo często było słychać, jak plastik joysticka ledwo wytrzymuje naprężenia. Jedną z ciekawszych gier tego typu było Winter Games. Dzięki niej można było odtwarzać różne zawody z szeroko rozumianej Olimpiady Zimowej. Można było w związku z tym walczyć w biatlonie, jaki w bobslejach. Jednakże z tego grona najciekawsze były skoki narciarskie. Nie wymagały one żadnych szaleństw z joystickiem, zamiast tego potrzebne było odpowiednie skupienie gracza. Trzeba było w odpowiednim momencie odbić się od progu przy użyciu spustu, a następnie pilnować odpowiedniej pozycji skoczka. W tym przeszkadzał wiatr, który potrafił przesuwać go, wyginać itp. Na koniec zaś, kiedy już udało nam się przypilnować skoczka, to należało w odpowiednim momencie znowu nacisnąć spust i wylądować z obowiązkowym telemarkiem. Jeżeli się spóźnilibyśmy, albo zbyt szybko chcieliśmy lądować, to efektem była widowiskowe zderzenie z powierzchnią ziemi. Gra była bardzo przyjemna, acz zdecydowanie dużo zyskiwała, jeżeli można było grać w większej grupie. Można było wtedy tworzyć własny turniej, a i żywa konkurencja odpowiednio pobudza do walki.

Sport, to nie tylko bieganie, ale także wyścigi. Jednymi z pierwszych fajnych ściganek było Pit Stop 2. Gra firmy Epyx charakteryzowała się bardzo przyjemną grafiką, ale nie w tym należy upatrywać jej sukcesu. W dużej mierze był on spowodowany przez odtworzenie realnie istniejących torów, oraz, co szczególnie ważne: można było grać z drugim – żywym – przeciwnikiem na jednym komputerze. Ekran był wtedy dzielony na połowę i można było oddać się emocjom, gdy jeden gracz kierował swoim bolidem na dole, a drugi tym na górze. Ważnym elementem wyścigu było wymienianie opon i uzupełnianie paliwa. Uderzając o inne samochody, albo dotykając pobocza przyśpieszało się zużywanie opon. Dodawało to napięcia, gdyż samemu kierowało się wszystkimi osobami w pit stopie. Odpowiednio wyćwiczony gracz mógł zyskać dużą przewagę nad przeciwnikiem, dzięki odpowiednio szybkiej wymianie wszystkich opon. Chociaż gra nie miała nigdzie powiedziane, że chodzi w niej o Formułę 1, to było to dosyć oczywista adaptacja tych wyścigów.

Skoro jednak jesteśmy przy różnych zawodach sportowych, to warto wspomnieć o żeglarstwie. Przy czym przyznajmy, że samo pływanie szybko się nudzi, więc możemy do zestawu dodać szermierkę. No i tak, aby wykończyć temat: działa. Tak oto przechodzimy do gry Sida Meiera: Pirates. Jest to jedna z najbardziej znanych jego produkcji, obok Cywilizacji i Kolonizacji. Piraci doczekali się aż dwóch poprawionych wersji, to znaczy Pirates Gold i Sid Meier’s Pirates. Obydwie charakteryzowały się poprawą grafiki, tak, aby spełniała ona wymagania współczesnych graczy, jak i wychodziły na popularne na owym czasie platformy sprzętowe. Pirates natomiast wydano w zamierzchłych latach 80-tych (tzn. 1987). Zaznaczmy, że pełny tytuł gry, to Sid Meier’s Pirates, gdyż już wtedy jego nazwisko było wystarczającym magnesem dla graczy. Nie były to jeszcze czasy gwiazdorstwa twórców gier, gdyż te miały miejsce w połowie lat 90-tych wraz z Ferrari i modelkami, ale widać było, że się one zbliżają.

Gra wszyła najpierw na Commodore C64 i, co trzeba zaznaczyć, są wyraźne różnice w tym, jak prowadzi się rozgrywkę pomiędzy wersją pierwotną, a remakami. Warto w związku z tym przypomnieć, jak to kiedyś pływało się na morzu Karaibskim. Gra zaczynała się od wyboru nacji i innych „cech” bohatera, poczym przechodziło się do rozgrywki. Gracz wcielał się w buntownika na pokładzie statku, który poprzez pojedynek szermierczy z poprzednim kapitanem przejmował go pod swoje panowanie. W ten sposób rozpoczynała się przygoda. Na początku trafiamy do portu i możemy się zapisać do służby dla wybranej frakcji. Następnie udajemy się do tawerny, słuchamy plotek i zbieramy załogę. Początkowy statek jest marny, ale może uda się zdobyć coś lepszego potem. Wyruszamy na łowy i płyniemy za celem. Po pewnym czasie trafiamy wreszcie na statek, który jesteśmy w stanie pokonać. Najpierw ostrzał z dział a następnie zbliżenie się do abordażu, ale ostrożnie, aby nie oberwać nagłą salwą z bliska. Już w zwarciu rzucamy się na kapitana przeciwnego statku i serią szybkich ciosów zamieniamy go na plasterki. Mamy teraz łup i drugi statek. W tej sytuacji wypadałoby wrócić do naszego portu, tylko gdzie on był? Zobaczmy, co nam powie słońce. Czytelnik się pewnie teraz zdziwi, jak to słońce? Otóż w Pirates na C64 ustalało się położenie statku przy użyciu pomiaru wysokości słońca, które robiło się samemu. Co więcej, w grze nie było mapy, więc aby zlokalizować poszczególne miasta należało je odwiedzić, a następnie ustalić ich położenie. Co więcej, wielu miejscowości występujących w grze nie dało się znaleźć na współczesnych normalnych mapach, a nawet jak się je znalazło, to okazywało się, że nie znajdując się one tam, gdzie powinny. W ten sposób gracz pomiędzy kolejnymi napadami notował w notesie dane dotyczące kolejnych miast, aby, w razie czego móc szybko do nich trafić. No chyba, że posiadał jakimś cudem oryginalną grę, bo wtedy na końcu instrukcji mógł znaleźć wszystkie potrzebne informacje… no, ale kto (w Polsce) miał oryginały na C64? Nie licząc może gier wydawanych przez LK Avalon. Oj, zdobywało się różne karawele i galeony, a łup wypełniał luki. Prawie jak w Monkey Island, ale to akurat temat na inną opowieść.

Zaczęliśmy nasz krótki przegląd od gry firmy Microprose i na niej kończymy, gdyż Pirates zostało wydane przez właśnie tę firmę. Smutnym jest to, że została ona w dużej mierze zapomniana i podobnie jak wielu innych producentów gier pamiętana jest tylko przez nieliczne grono fanatyków. Gdyby nie oni nie mielibyśmy wielu wspaniałych gier, a co za tym idzie godzin spędzonych przed komputerem. Podobnie smutny los spotkał Epyx, które po latach triumfu nagle zbankrutowało. Firmy szybko się pojawiały, błyszczały wspaniałym blaskiem, aby zniknąć i już nikt o nich nie pamięta.

Każde dziecko marzy, choć przez pewien czas swojego okresu dojrzewania o klockach lego. Jest to bardzo często niespełnione marzenie ze względu na okropnie wysokie ceny poszczególnych zestawów. Jednakże nie będę tutaj zajmował się pisaniem, jak to straszna korporacja niszczy marzenia poprzez nie rozdawanie za pół darmo kawałków plastiku. Chce napisać, o czymś innym i to na marginesie gry, której nigdy sobie nie kupię.

Zacznijmy jednak od początku, jak łatwo zgadnąć po pierwszym zdaniu, zawsze uwielbiałem się bawić klockami lego. Zresztą było to w czasach, kiedy nie było tych nowych zestawów, gdzie mamy do czynienia z wieloma różnymi „specjalnie wykonanymi” częściami. Obecnie zamku nie buduje się przy użyciu tych samych klocków, z których robiło się Optimusa Prime, czy też roboty z Robota Jox, albo kolejkę linową z Tylko dla orłów. Zamiast tego mamy specjalnie wyprofilowane kawałki plastiku przedstawiające mury. Jest to oczywiście trochę przesadzone narzekanie, bo jak ktoś chce, to i tak może się bawić, tak jak kiedyś, ale coś w tym jest, że teraz jest o wiele za łatwo dzieciom “zdobywać zabawę”. Do ręki dostają gotowe rzeczy-zabawki.

W każdym razie moje dzieciństwo nie byłoby takie samo, gdyby nie dziedziczone po starszych krewnych klocki lego, które były przechowywane w plastikowej wanience. Ogromna ilość różnych elementów pozwalała bawić się prawie bez końca. Oczywiście chciałoby się mieć ich więcej, ale do podstawowych zabaw wystarczyły bez problemu. Jednakże samo konstruowanie obiektów, to nie była cała zabawa. Osobnym elementem było tworzenie historii, skąd rycerz znalazł się na dachu stodoły, albo, dlaczego bohater wisi trzymając się ręką balustrady hotelu.

Według wielu poważnych ludzi z takich zabaw się wyrasta. Przestaje to być fajne. Czasem jedynie modelarstwo jest traktowane przez nich odrobinę bardziej poważnie, bo wymaga znacznie więcej wysiłku. Sklejanie i malowanie samolotu, choć jest zwykłą rozrywką ma lepszą renomę. Spowodowane jest to zapewne tym, że można to traktować, jako majsterkowanie, tylko na mniejszą skalę. Zamiast jak kiedyś wypadało zrobić biurko i trzy szafki, robi się teraz plastikowy model FW 190. Nie znaczy to, że i tak nie ma odpowiednio silnego naśmiewania się z modelarzy. Są oni traktowani dosyć źle, bo mają hobby, a nie prace. Nie zmienia to tego, że znacznie gorzej traktuje się dorosłych ludzi przebierających w pojemnikach z klockami lego w poszukiwaniu takich o długości 5, czy 2 trzpieni.

Lego jest dziecięce, bo jest kolorowe i teoretycznie proste. Co jest dobrego i fascynującego w składaniu ich w jakieś wymyślne konstrukcje? Jednak pomimo tej agresji społecznej chyba wielu z nas odczuwa ochotę, aby od czasu do czasu złożyć coś z klocków. Wybudować zamek, czy też dziwny pojazd. Tym, co nas powstrzymuje jest przeważnie brak lego, które zostało przekazane w „spadku” młodszemu pokoleniu rodziny. Ewentualnie zostało w rodzinnym domu i trochę ciężko wyciągnąć je z szafy bez zwracania przesadnej uwagi rodziców.

Tutaj na horyzoncie pojawia się pewna gra. Pojawiła się znienacka i szybko zdobyła wielką popularność. Jest to klasyczna gra indie, zrobiona przez małą firmę. Chodzi o Minecraft. Na czym polega ta mała produkcja? Wcielamy się oto w postać górnika/budowniczego, który ma dostęp do sześcianów, które albo są drewniane, kamienne, albo z cegły. Są jeszcze sześciany szklane i z wielu jeszcze innych materiałów. Dzięki nim możemy budować różne konstrukcje. Możemy także wykopać tunele w ziemi, czy też robić jaskinie, albo i tamy.

Oto mamy grę, która trochę kosztuje i nie ma żadnej fabuły. Niczego właściwie nie musimy robić. Całe nasze zadanie w grze polega na… budowaniu. Możemy robić, co chcemy i nic w praktyce nas nie ogranicza. Wydawać mogłoby się, że tego typu produkcja nie ma szans na zdobycie popularności, tudzież szybko się znudzi. Tak zwane sandboxy przeważnie bawią kilka godzin/dni/tygodni, a potem są odkładane na półkę, gdyż zrobiło się już wszystko, co fajne. Prawda jest jednak taka, że twórcy Minecrafta doskonale trafili w to, co interesuje ludzi. Coś, co o dziwo zostało pominięte przez autorów gier Lego, które choć są fajnymi platformówkami, nie pozwalają robić tego, o co naprawdę chodzi w zabawie nim: budować rzeczy.

Przy tym Minecraft nie może się pochwalić fenomenalną grafiką, czy efektami dźwiękowymi. Jest w gruncie rzeczy bardzo prosty i nie posiada żadnych tak zwanych wodotrysków. W porównaniu do wielu innych produkcji może wręcz razić prostotą. Same klocki to zwykłe sześciany, bez specjalnych elementów sprawiających, aby wyglądały inaczej. Ot, prosta grafika, która jednak, co ważne, nie przeszkadza w grze. Skoro nie przeszkadza, to po co więcej?

Osobną kwestią jest niesamowity wręcz fandom graczy. Na youtubie można znaleźć wiele filmików z gry, które są na tyle ciekawe, że boje się ich oglądać. Przypuszczam, że wiele innych firm produkujących gry marzy o przynajmniej porównywalnej popularności w interneci ich produktu. Jak ktoś nie wierzy, że mamy tutaj do czynienia z pewnym fenomenem, to polecam przejrzeć kilka pierwszych filmów, które pokazują się na youtubie.

Sukces twórców Minecrafta zresztą przywodzi na myśl inne gry, które pojawiły się na przestrzeni lat, które odwoływały się do marzeń o powrocie do czasów dzieciństwa. Można wspomnieć symulator lotu modelem firmy Airfix. Oczywistym jest też, że im starszy jest człowiek, tym bardziej tęskni do swojego dzieciństwa.

Choć jeszcze trochę mi zostało, aby móc się na prawdę uznawać za starego człowieka, to często wspominam, tak gry, jak i inne rzeczy z dzieciństwa. Często powracająca u mnie ochota na zabawę lego sprawia, że Minecraft teoretycznie powinno być grą idealną dla mnie. Prawda jest jednak taka, że pomijając nawet cenę gry, jest jeden zasadniczy powód, dla którego jest ona ostatnią rzeczą, której potrzebuje. Minecraft jest równoznaczny z utratą przeze mnie ostatnich resztek wolnego czasu. Niczego innego nie robiłbym całymi dniami, niż układał kolejne dziwne konstrukcje, zamki i wojskowe bunkry. Ewentualnie piramidy, świątynie, czy też Gwiazdę Śmierci.

Strona oficjalna gry. 

 Ostatnio obejrzałem parę minut najnowszej ekranizacji Morderstwa w Orient Ekspresie tym razem z Davidem Suchetem w roli Poirota. Przypomniało mi się wtedy trochę inne morderstwo przedstawione w innym medium niż film, czy książka. Mam tu na myśli grę komputerową przygotowaną pod kierownictwem Jordan Mechner i wydaną w 1997 roku. Piętnaście lat, jeżeli chodzi o gry, to prawie wieczność i jeżeli porówna się rynek wtedy i teraz, to widać jak bardzo zmieniły się gusta graczy, czy też producentów. Koniec lat 90-tych był okresem schyłkowym pewnego bardzo dziwnego gatunku gier: filmów interaktywnych. Pojawiły się one wraz z rozpowszechnieniem się czytników płyt CD w komputerach. Nagłe przejście z dyskietek, na których można było zapisać jedynie 1,44 mb do nośnika, na którym mieściło się 700 mb zrewolucjonizowało produkcję gier. Teraz zamiast męczyć się i kombinować, aby gracz jak najrzadziej musiał zmieniać nośnik w czytniku, czy to w trakcie gry, czy podczas instalacji, można było wiele danych pozostawić na płycie. Pojawiła się muzyka w lepszych formatach niż midi, ale także pojawiły się filmy z aktorami. Przez chwile wydawać by się mogło, że dojdzie do połączenia na stałe kina z grami, szczególnie, że nagrywano do nich coraz dłuższe partie filmowe z coraz lepszymi aktorami. Powstające gry były przeważnie przygodówkami, gdzie gracz wybierał różne opcje dialogowe i następnie oglądał sekwencje wideo. Były też bardziej rozbudowane produkcje, takie jak Wing Commander 3, gdzie mieliśmy do czynienia z połączeniem symulatora lotów z elementami przygodówki.

Jednak w sytuacji, kiedy wprowadzono film, to trzeba było znaleźć aktorów, którzy będą odgrywać rolę bohaterów w tych czasem kilkunastu godzinach filmu. Jeżeli budżet był odpowiednio duży, to stać było producentów na zatrudnienie kilku gwiazd kina, acz nie z pierwszych stron gazet. Przykładowo we wspomnianym Wing Commanderze 3 mieliśmy: Marka Hamilla, Johna Rhys-Daviesa i Malcolma Macdowella. Twórcy Spycraft: The Great Game z kolei zatrudnili byłego dyrektora CIA Williama Colby’ego i generała-majora KGB Olega Kaługina Rynek jednak nie wytrzymał zbyt długo natłoku kolejnych filmów interaktywnych, które przeważnie były raczej marnymi produkcjami. Aktorzy najczęściej nie reprezentowali zbyt dużych umiejętności, a i często byli to po prostu znajomi programistów, jeżeli zabrakło pieniędzy na profesjonalistów. Sama rozgrywka także na dłuższą metę nie wciągała, gdyż ani nie było zbyt filmowo, ani interaktywnie. Bardzo często rola gracza ograniczała się tylko do klikania w odpowiednim momencie, więc sama część growa pozostawiała wiele do życzenia. Okazało się także, że o wiele tańszym jest zrobienie dobrze grających grafik, aniżeli zatrudnienie dobrego aktora, który będzie biegać po planie.

Mimo wszystko nim nastąpił krach i filmy interaktywne zniknęły z rynku, to powstało kilka ciekawych produkcji, takich jak wspomniany Spycraft, przygody Texa Murphy’ego, czy właśnie omawiany tutaj The Last Express. Nim zanurzę się w opowieści dodam jeszcze, że Jordan Mechner, główny twórca tej gry nie jest byle kim, jeżeli chodzi o elektroniczną rozrywkę. Jego przepustką do sławy było stworzenie pierwszej części Prince of Persia, jednej z najlepszych platformówek, jakie kiedykolwiek powstały. Po zakończeniu produkcji drugiej części przygód Księcia Mechner postanowił stworzyć coś nowego.

Mamy rok 1914, 24 lipca z Paryża wyrusza Orient Express kierując się do Istambułu. Widzimy mężczyznę wyglądającego przez okno pociągu, Tylera Whitney’a. Koła zaczynają się poruszać i wagony ciągnięte przez lokomotywę powoli wyjeżdżają ze stacji. Widać, że Whitney na kogoś czeka, ale nie jest tej osobie dane dotrzeć na czas na dworzec. Chwile potem widzimy jak za pędzącym Expressem jadą dwie osoby na motocyklu, jedna z nich skacze i łapie się poręczy – jest to młody mężczyzna Robert Cath, motocyklem kieruje rudowłosa dziewczyna, która macha mu ręką na pożegnanie. Od razu widać, że coś ich łączyło. Szybko okazuje się, że niespokojny pasażer czekał właśnie na Catha. Kiedy jednak ten dotrze do przedziału przyjaciela, to czeka na niego nie miła niespodzianka. Na wprost niego leżą zwłoki Whitney’a zamordowanego przy użyciu noża, czy też podobnego narzędzia. Cath zamiast zgłosić sprawę konduktorowi wyrzuca ciało przyjaciela przez okno i przyjmuje jego tożsamość. Szybko okazuje się, dlaczego to uczynił: jest ścigany przez policję za zamordowanie policjanta w Bristolu. Zrobił to w wyniku starcia przedstawicieli angielskiego prawa z Irlandzkimi terrorystami.

Whitney jednak także nie jest wzorem cnót, gdyż szybko się okaże, że wiele osób w pociągu chce z nim robić interesy o bardzo problematycznym charakterze. Tyler handlował bronią z serbskimi nacjonalistami. Poza tym w pociągu znajdują się przedstawiciele różnych sił, począwszy od agentów wywiadów, a skończywszy na rosyjskim rewolucjoniście. Nasz bohater musi w tym tłumie różnorodnych postaci nie tylko nie dać się złapać przez policję, która sprawdza pociągi w poszukiwaniu uciekiniera, ale także musi odnaleźć mordercę/morderców jego przyjaciela.

Gra jest przygodówką jednakże pod wieloma względami nietypową. Łączenie przedmiotów nie jest najważniejszym elementem gry, tym jest bycie we właściwym momencie w odpowiednim miejscu. Pociąg żyje, pasażerowie przemieszczają się pomiędzy wagonami, udają się na spoczynek, czy też konsumują obiad. Zachodzi także pomiędzy nimi interakcja i możemy podsłuchiwać rozmów o polityce, ale także dyskusji dwóch przyjaciółek, które są ze sobą bardzo blisko. Mechner wykorzystał także sytuacje, gdy w pociągu mamy postacie pochodzące z różnych krajów. Kiedy wypada porozumiewają się one w swoich własnych językach, słyszymy więc rosyjski, niemiecki, czy francuski. Tego typu szczegóły sprawiają, że całkowicie zatapiamy się w fascynującym mikroświecie Orient Expressu.

Samo to jednak nie wystarczyło, poza ludźmi jednym z bohaterów jest sam pociąg. Starannie odtworzony w każdym szczególe. Kiedy porównamy zdjęcia z grafiką dostrzeżemy ile wysiłku włożono w stworzenie wysokiej jakości scenografii, po której poruszają się pasażerowie. Jest to grafika realistyczna w stylu popularnych wtedy renderowanych teł stosowanych w różnych przygodówkach, takich jak Myst.

Także pod względem dźwięków czeka nas dbałość o realizm. W tle rozgrywki pobrzmiewa stukot kół i głos konduktora zapowiadającego kolejne stacje. Sama muzyka skomponowana przez Elię Cmirala jest klimatyczna i doskonale nadaje się do gry. Jest odpowiednio tajemnicza i nieokreślona, a w odpowiednich miejscach straszna, czy też dynamiczna.

Osobną kwestia jest sposób przedstawienie samych bohaterów. W typowym filmie interaktywnym mielibyśmy do czynienia z nagraniami aktorów. W Last Express Mechner spróbował czegoś innego. Już po Prince of Persia miał dużo doświadczenia z techniką motion capture i grafiką rotoskopową. W tamtej grze ruchy postaci były oparte na nagranych na film ruchach człowieka, dzięki czemu animacja była jak na owe czasy bardzo realistyczna i dobra. W przypadku Last Express ową technikę zastosował w innym celu, aby stworzyć odpowiedni nastrój końca wieku. Wszyscy aktorzy odtwarzający pasażerów pociągu mieli nałożony ciężki i mocny makijaż, a na ubraniach podkreślone były linie. Następnie nakręcony z nimi materiał był przerabiany tak, aby uzyskać wizerunki w stylu art noveau. Pewnym ograniczeniem procesu było to, że nie dało się uzyskać gładkiej animacji postaci, zamiast tego wybierano poszczególne klatki. Stąd też mamy tutaj do czynienia raczej z czymś w stylu ruchomego komiksu, aniżeli filmem. Mimo tego, a może dzięki temu całość strony wizualnej bardzo dobrze wprowadza gracza w nastrój ostatnich chwil przed wybuchem wojny.

Last Express jest jedną z najbardziej fascynujących gier, jakie powstały. Dotyczy to tak strony technicznej, jak i jeżeli chodzi o scenariusz. O ile bowiem większość filmów interaktywnych nie wiele miała wspólnego z prawdziwym kinem, to tutaj mamy starannie przygotowaną opowieść kryminalno-szpiegowską z ciekawymi bohaterami, z których każdy ma swój cel. Pomimo wielu lat od premiery gra dalej zachowuje świeżość i rozwikłanie zagadki sprawia ogromną frajdę. Ciężko znaleźć inną produkcję z porównywalną skalą staranności w tworzeniu świata i historii. Wielka szkoda, że zamiast otrzymywać kolejne gry w tym stylu, Last Express okazało się czymś wyjątkowym.

Pewną ironią losu jest to, że wiele wskazuje, że Robert Cath ponownie będzie szukać mordercy swojego przyjaciela. Tym razem jednak będzie to na ekranie kin i w reżyserii Paula Verhoevena. Będzie to chyba pierwszy film interaktywny, który zostanie zekranizowany, to jest straci swoją interaktywność.

Grę można kupić między innymi via GOG.com